Zatürre (Pnömoni) nedir?
Pnömoni olarak da bilinen zatürre, bir veya her iki akciğerdeki hava keselerinin iltihaplanmasına neden olan enfeksiyondur. Zatürre’ye bakteriyel, viral veya mantar enfeksiyonları neden olabilir. Zatürre’de öksürük, ateş ve nefes darlığı yaygın semptomlardır.
En yaygın belirtileri balgamlı öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı olan zatürre genellikle bebekler, çocuklar ve 65 yaş üstü kişileri daha çok etkiler.
Hem viral hem de bakteriyel olarak karşımıza çıkan zatürre bulaşıcı bir hastalıktır ve erken tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlar doğurabilir.
Toplum kökenli pnömoni, hastane kökenli ve bağışıklığı baskılanmış hastada pnömoni olmak kaydıyla zatürre çeşitleri kendi içinde üçe ayrılır.
Zatürre (Pnömoni) neden olur?
Zatürrenin yaygın nedenleri streptococcus pneumoniae adı verilen bakteri, mikroorganizmalar, influenza virüsü, rinovirüs, rsv virüsü ve mantar enfeksiyonlarıdır. Yetişkinlerde en sık neden bakteriler, okul çağındaki çocuklarda ise virüsler en sık pnömoni nedeni olarak kabul edilir.
Zatürre (Pnömoni) belirtileri nelerdir?
Yeşilimsi, sarı ve kimi zamanlarda kanlı mukus şeklinde ortaya çıkan öksürük, ateş, titreme ve nefes darlığı en yaygın zatürre belirtileridir.
Öksürükle birlikte başlayan zatürrede şu belirtiler görülür:
- Sarı veya yeşilimsi balgamlı öksürük
- Ateş, terleme ve titreme
- Öksürürken ve derin nefes alırken bıçak gibi saplanan göğüs ve sırt ağrısı
- Nefes darlığı
- Halsiz ve yorgun hissetme
- Ateş
- Bulantı ve kusma
- Bilinç bulanıklığı
- Dudak veya tırnaklarda mavimsi renk
- Kan basıncının düşmesi
- İştah kaybı
- Baş, vücut ve kas ağrısı
Ateşsiz Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?
Ateşsiz zatürre belirtileri arasında en sık görülen semptomlar öksürük, burun akıntısı, hapşırık ve göğüs ağrısı yer alır.
Zatürre nasıl geçer?
Zatürreye iyi gelmesi için doktorun kararıyla antibiyotikler, antiviral ilaçlar, sıvı ve elektrolit desteği, ağrı kesici ve ateş düşürücüler, beslenme takviyesi uygulanır. Bunlarla birlikte yatak istirahati yapılmalıdır. Zatürrenin tedavisine ayaktan tedavi uygulanabileceği gibi hastane yatışı, yoğun bakım ve mekanik solunum desteği de gerekebilir. Bunlara kişinin sağlık durumuna göre doktor karar verecektir.
Zatürre teşhisi nasıl yapılır?
Zatürre teşhisi için öncelikle doktor tarafından kişinin hastalık geçmişi dinlenir ve fizik muayenesi yapılır. Daha sonrasında ise zatürrenin kesin olarak belirlenmesi için bazı testler yapılır.
Zatürre Tedavisi
Zatürre tedavisi için öncelikle altında yatanın tam olarak belirlenmesi gerekir. Nedenin belirlenmesinin ardından doktor hastanın durumuna bağlı olarak bazı tedavi yöntemleri önerir.
Zatürrenin tedavi yöntemleri şöyle özetlenebilir:
- Antibiyotikler,
- Antifungal ilaçlar,
- Antiviral ilaçlar
- Oksijen tedavisi
- IV sıvıları
- Sıvıların boşaltılması
Zatürreden korunmanın en iyi yolu aşıdır…
Zatüre Aşısı Kimlere Yapılmalı?
- 65 yaş ve üzeri olanlar,
- Böbrek, karaciğer, kalp, akciğer ve diyabet gibi kronik hastalığı olanlar,
- Dalağı alınan veya tam fonksiyon yapmayan kişiler,
- Kronik alkon alanlar,
- Tekrarlayan pnömoni enfeksiyonu geçirenler,
- Kanser tedavisi olanlar,
- Sigara içenler,
- Organ nakli geçirenler,
- Bağışıklık yetmezliği olan veya baskılayıcı tedavi kullanan hastalar,
- Beyin, omurilik sıvı kaçağı olanlar,
- Pnömoni enfeksiyonu ile sık karşılaşan hastane çalışanları, huzurevi çalışanları ve sağlık personelleri yaşa bakılmaksızın pnömokok aşısı yaptırmalıdır.
Zatürre Aşısının Türleri var mı?
2 tip pnömokok aşısı vardır. Birincisi 2 yaş altında yapıldığında koruma %80’dir, 2 yaş üzerinde yapılırsa koruma %50’ye geriler. Fakat ömür boyu koruma sağlar, tekrar gerektirmez. Sağlık ocaklarında 2 aydan itibaren ücretsiz yapılmaya başlanmıştır. 2 yaş üstü çocuklar ve erişkinlerde tek doz yeterlidir. İkinci tip aşı ise sadece 2 yaş üstüne yapılabilir. 5 yıl koruyuculuğu vardır ve 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.
Uzm. Dr. Havva Yeşildağlı
Göğüs Hastalıkları
